ایران؛ منابع طبیعی و چالشهای مدیریتی

کشور ایران با سرعت قابل توجهی در حال از دست دادن منابع طبیعی خوداست. طبق آخرین گزارش صندوق بین الملل توسعه کشور ایران از نظر شاخص‌های پایداری محیط زیست با کسب رتبه 132در بین 146کشور جهان ، در انتهای جدول جهانی قرار گرفته است. در این جدول که ۱۴۶ کشور جهان از نظر وضعیت زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی مورد ارزیابی قرار گرفته اند فنلاند، نروژ، اروگوئه، سوئد، ایسلند و کانادا به ترتیب در جایگاه اول تا ششم جهان قرار گرفتند و کشور ایران با کسب ۸/۳۹ امتیاز بعد از کشورهایی همچون آنگولا، بورکینافاسو، ویتنام، لیبی، چاد و... در مقام ۱۳۲ جهان قرار گرفته است. آنچه مسلم است دوره تهدید و نواختن زنگ خطر گذشته و باید دیگر به دنبال اجرایی کردن راهکار اساسی و اصولی برای نجات محیط زیست باشیم ، مواهب خدادادی و طبیعت خیره کننده ای که فقط چند قدم تا نابودی کامل فاصله دارند.

محیط زیست، فناوری و توسعه پایدار. اینها لغات کلیدی برای همزیستی انسان فرامدرن و طبیعت پیرامون است.

از این هفته بنا دارم تا در مورد آلودگیهای زیست محیطی در ایران بنویسم. این سلسله نوشته ها مکملی است برسلسله گزارشهای تحقیقی انجام گرفته توسط خودم در بخش خبر ها و نظرها.

من آرش اعلایی هستم بیشتر از ۱ ساله که از ایران به امریکا مهاجرت کردم. در سفرم به دور دنیا متوجه شدم که مشکلات زیست محیطی تنها مربوط به شهرها یا کشورهای خاص نیست، بلکه مسئله ای جهانیست که تمام کشورها باهش دست و پنجه نرم میکنند. اما برخورد شهروندان و دولتهاست که باعث میشه که این مشکلات با مدیریت حل بشه .مثلا در آمریکا الان قوانین بسیار سفت و سختی برای برخورد با آلوده کنندگان وجود داره.این در حالیه که امریکا با جا دادن به ۵% جمعیت دنیا ، نزدیک به ۲۴% از منابع انرژی دنیا رو میبلعه.

در چرخش بسوی جامعه ای مصرفی،کشور ایران با افزایش فزاینده تقاضا در زمینه انرژی و زمین روبروست و چالش جدی در زمینه دفع پسماند شهری و صنعتی هر ساله عمیقتر میشود.

اما همانطور که به مشکلات اشاره میکنیم، سعی میکنیم تا تجربیات دیگران در مقابله موفق به این مسایل را نیز گوشزد کنیم و بشما نشان دهیم که چگونه شهروندان عادی و دادگاه ها، موجب تغییرات بزرگ در اجرای قوانین زیست محیطی شده اندو دولتها و شرکتهای بزرگ را ملزم به اجرای این قوانین نموده اند.

در امریکا، معمولا ، این رئیس جمهور یا نمایندگان سنا نیستند که برای اطمینان از سلامت کودکان و مردم ،دست به اقدامات گسترده برای روشن ساختن اذهان مردم میزنند؛ بلکه این داستان بیشتر بر دوش گروههای مدافع محیط زیست است.

سیرا کلاب،قدیمیترین و فعالترین سازمان فعال در این زمینه در آمریکا ست. . در واقع تاریخ تاسیس این دفتر برمیگرده به ۱۸۹۳ میلادی و الان نزدیک به ۸۰۰ هزار نفر عضو فعال داره. شعار این سازمان اینه: گشت وگذار، لذت بردن و حفاظت از کره خاکی. فعالیتهای اعضای این گروه ، که در آنزمان توسط عکاس معروف انسل آدامز، هدایت میشد ، موجب شد تا در دهه ۷۰ آمریکائیها نسبت به مسایل زیست محیطی حساس شوند و دولت را مجاب کنند تا نظارت خود را بر طرحهای دولتی و غیر دولتی بیشتر کندو جلوی صنایع آلاینده را بگیرد. این داستان تا بدانجا پیش رفت که اولین کلیپ زیست محیطی ساخته و از شبکه های مختلف پخش گردید. جنیش زیست محیطی در آمریکا در روندی که دو دهه بطول انجامید موفق به ایجاد تغییر در رفتار دولت و مردم آمریکا شد.

اما این قوانین سر انجام پس از سالها به تصویب رسید.

اما در ضمن یکی از نتایج تصویب این قوانین ،افزایش هزینه های مبادلات تجاری و در نهایت فیمت تمام کننده محصولات شد. در قسمت بعدی به وضعیت آلودگی هوای تهران خواهم پرداخت.