خودکشی :اعتراضی به بودن

امروزه هرکس به بیمارستان لقمان در تهران سر بزنه میتونه شاهد انتقال چندین بیمار باشه که در مناطق مختلف تهران دست به خودکشی می زنند. مسئولان این بیمارستان و مسئولان بیمارستان های مشابهی که در سراسر کشور به طور تخصصی به مسمومیت و سوانح این چنینی می پردازند، تلاش می کنند تا کمتر اخبار و آمارهای مربوط به خودکشی رسانه ای شود بخشی از این خودداری به سیاست های دولتی بازمی گردد و بخشی نیز به نظر گروهی از کارشناسان که انتشار اخبار خودکشی را موجب تسری و فراگیری آن می دانند.

روزنامه صدای عدالت خرداد ماه گذشته سخنان رییس سازمان پزشکی قانونی را منتشر کرد که به طور رسمی تاکید کرده بود: "آمار خودکشی نباید لو برود."!

، با این حال اخبار مربوط به خودکشی های منجر به مرگ منتشر می شود، هرچند چندین برابر اون خودکشی های موفق یا ناموفق توسط بیمارستان ها ثبت می شه. در نقاط دور افتاده تر که حتی آمار خودکشی هم ثبت نمی شه! دلیل عمده هم اینه که خانواده ها از ترس آبرو ترجیح میدن این مطلب را مخفی نگه دارند. این در حالیه که نتایج یک تحقیق در استان ایلام نشون می ده که از میان 266 نفر اقدام کننده به خودکشی مورد مطالعه، در مورد 195 نفر یعنی 73 درصد خودکشی ناموفق و در مورد 71 نفر یعنی 27 درصد خودکشی منجر به مرگ شده .
با انتشار این خبر که "دومین علت مرگ و میر در ایران خودکشی است و زنان بیشترین قربانی این نوع مرگ در ایران هستند"، توجه رسانه ها باردیگر به افزایش آمار خودکشی جلب شد. ایست قلبی البته گوی سبقت را از خودکشی ربوده و در مقام اول علت مرگ ایرانیان قرار گرفته است.
دکتر حسن زاده، پژوهشگری که بر روی خودکشی زنان در ایران تحقیق کرده در کارگاهی که به مناسبت روز جهانی بهداشت روان در موسسه تحقیقات، بازتوانی و بهبود زندگی زنان برگزار شد، ضمن تایید اینکه خودکشی دومین علت مرگ و میر در ایران است، گفته: "درحالی که در دنیا به ازای خودکشی هر سه مرد یک زن خودکشی می کند، در ایران نسبت خودکشی زنان نسبت به خودکشی مردان پیشی گرفته و از این نظر تنها در دو کشور هند و چین چنین نسبتی از ایران بیشتر است."

اگر چه صاحب نظران می گویند علت خودکشی بیش از هر چیز بیماری های روانی و به خصوص افسردگی شدیده و گروهی نیز بر این باورند که خودکشی ریشه های ژنتیک داره،اما تحقیقات انجام شده در کشور از تغییر علت خودکشی در ایران خبر می ده. طبق تحقیقی که بیمارستان رازی رشت طی تابستان در زمینه خودکشی در سال ۸۳ انجام داد، از بین مجموع ۲۴۰ نفری که پس از اقدام به خودکشی به این بیمارستان منتقل شده اند،مهمترین علل زمینه ساز خودکشی در این مطالعه اختلافات خانوادگی با ۵۴.۶%، مشکلات عاطفی با ۱۸.۸%، مشکلات اقتصادی ۸.۳%، مشکلات جسمی و روحی ۷.۹% و سایر علل ۷.۹ بوده و در۲.۵% موارد علت خاصی وجود نداشته.

آنها در نتیجه تحقیق خود تاکید کرده اند که "اختلاف خانوادگی مهمترین عامل زمینه ساز خودکشی است که بیانگر لزوم ایجاد مراکز مشاوره برای نوجوانان جهت شناخت نیازهایشان، پاسخ به پرسشها و ارائه راهنمایی و حمایت از آنهاست". "مشکلات عاطفی" دومین عامل خودکشی عنوان شده که جوانان را تهدید می کنه، و توصیه شده که" جوانان باید تشویق به یافتن کمکهای تخصصی شده و ضمن بیان دقیق احساساتشان به فرد متخصص، راهنمایی مناسب را دریافت نمایند."
در تحقیق مشابهی که توسط پنج کارشناس دانشگاه علوم پزشکی بهشتی تهران، درباره علت خودکشی در استان کرمان در سال های اخیر انجام شده؛ "بستگان فرد درگذشته تنها در 32 درصد موارد بیماری روانی را علت خودکشی می دانستند و فقط 4 درصد افراد سابقه مراجعه به روانپزشک داشتند".این خود نشاندهنده میزان پایین مراجعه ایرانیان به مراکز روان درمانیه، یادمون نره که هنوز در ایران ، مراجعه به روانپزشک یا روانشناس ، معادل "روانی " بودنه فرد حساب میشه.

کارشناسان در این تحقیق تاکید کرده اند که "به نظر می رسد در استان کرمان الگوی زمینه ای با میزان متوسط و پایین وجود دارد که اخیرا با یک اپیدمی در شهر کرمان و جنوب استان روبرو هستیم".
گروهی دیگر از پژوهشگران بخش روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مازندران نیز در تحقیق مشابهی بر روی خودسوزی در استان مازندران، که به یکی از روش های اصلی خودکشی در ایران بدل شده به این نتیجه رسیده اند که از میان 318 مورد خودسوزی مورد مطالعه در طی سه سال ۸۳ در صد قربانیان آن زنان بوده اند ". این پژوهشگران علت اصلی این اقدامات را "كشمكش های زناشویی و خانوادگی" ذکر کرده اند. مشکلات

بنا بر گزارشها روش های خودکشی در ایران نیز در حال تغییر هستند.خودسوزی به 50 درصد روش های خودکشی زنان که بیشترین اقدام کنندگان به خودکشی در کشور هستند بدل شده است. در عین حال تحقیقات دیگر نشان می دهد که استفاده از دارو، سم و پارگی عروق نیز در کنار حلق آویز کردن، سقوط از ارتفاع به روش های خودکشی در کشور افزوده شده اند. در حالی که استفاده از دارو نشانگر تصمیم قبلی در اقدام به خودکشی است، نسبت 50 در صدی خودسوزی در زنان اقدام کننده به خودکشی نسبت به سایر روش ها، خود می تواند بیانگر تصمیم ناگهانی آنها باشد.

آمار خودکشی کودکان در کشور نیز در سال های اخیر نگران کننده است. بر اساس بررسی مواردی از خودکشی کودکان مراجعه کننده به بیمارستان لقمان که در سال 84 در مجله پزشکی قانونی منتشر شده است، در فاصله سال 78 تا 82 در مورد 60 کودکی که پس از خودکشی به این بیمارستان منتقل شده اند، نشان می دهد که آنها تنها 6 تا 13 سال سن داشته اند. بر اساس گزارش منتشر شده در این باره امیدوار رضایی از اعضای مجلس و طاهره ثقه الاسلام دو پژوهشگری که این تحقیق را انجام داده اند تاکید کرده اند که تعداد کودکان اقدام کننده به خودکشی بیشتر از این بوده است. "از این تعداد 62 درصد پسر و 38 درصد دختر بوده اند. خودکشی ها در روزهای آخر هفته و در ساعات 6 تا 12 شب بیشتر انجام گرفته و مهم ترین عوامل استرس زا، خانواده گسسته و مشکلات تحصیلی بوده و در 93 درصد موارد خودکشی با دارو انجام گرفته بود". این تحقیق نشان می دهد که "از نظر بیماریهای زمینه ای، افسردگی بیشترین بیماری را شامل می شده و 40 درصد کودکان نیز رفتار خودکشی را از طریق تلویزیون و در مراتب بعدی از مادر و افراد خانواده یاد گرفته بودند."
بر طبق آمار رسمی خودکشی به دومین عامل مرگ در کشور تبدیل شده است، اما به نظر می رسد در میان مسئولان کشور گوشی برای شنیدن صدای ممتد این زنگ وجود ندارد. در باور مقامات کشور و شاید در باور اکثر مردم خودکشی امری شخصی و در نهایت گناهی نابخشودنی به شمار آید که در اسلام هم حرام اعلام شده است. این اما تمام ماجرا نیست چرا که پژوهشگران می گویند از هر سه نفری که خودکشی می کنند تنها در مورد یک نفر بیماری های روحی مانند افسردگی نقش داشته، و در نزدیک به 75 در صد موارد، افراد به دلایل بیرونی خودکشی کرده اند.