چالشهای پیش روی ایران در بخش انرژی : بخش دوم

بخش خاورمیانه ای فصلنامه موسسه مطالعات امور بین الملل در شماره ۱۰ خود به بررسی وضعیت انرژی در ایران پرداخته است. در این مقاله که "نقاط ضعف ایران در مسئله انرژی " نام دارد، به این نکته اشاره شده که ایران با پرداخت یارانه های هنگفت در بخش انرژی، بطور مصنوعی تقاضا را بالا برده، در حالیکه تحریمهای اعمال شده در بخش انرژی ایران توسط ایالات متحده قدرت تولید این کشور را بطور عمده کاهش داده است. بر طبق آمارهای ارائه شده در این مقاله ، ایران در حالیکه ۱۱.۵ درصد از ذخایر نفت دنیا را در خود جا داده تنها ۵.۱ از کل تولید نفت خام جهان را در دست دارد.این در حالیست که ۴۳% تولید نفت خام ایران در داخل مصرف می شود.

برطبق آمارهای منتشره در وبسایت شرکت بریتیش پترولیوم ، ایران در سال ۲۰۰۴ در پایینترین سطح تولید سالیانه برق در خاورمیانه قرار داشته، یعنی یک سوم تولید عربستان سعودی . قیمتهای پایین برق در ایران و پرداخت یارانه از سوی دولت به این معنی است که شرکتهای تولید کننده برق سودآور نیستند و بدون کمک دولت توانایی سرمایه گذاری در بخش تولید را ندارند. میانگین یارانه پرداختی در بخشهای مختلف انرژی تا سال ۲۰۰۵ در ایران ۶۱% هزینه تولید بوده است.

همچنین سازمان بین المللی انژی اتمی نیز در گزارشی به بررسی وضعیت آینده ایران در بخش انرژی می پردازد. بر طبق این گزارش ایران تا سال ۲۰۳۰ ، تنها در زمینه تولید انرژی الکتریکی، نیازمند ۹۲ ملیارد دلار سرمایه گذاری میباشد.اما آیا این امر با توجه به عدم تمایل بخش خصوصی به سرمایه گذاری در صنعت برق شدنی است؟

چالشهای پیش روی ایران در بخش انرژی : بخش اول

مجلس شورای اسلامی در اجرای طرح هدفمند کردن یارانه ها، وزارت نیرو را مکلف به رسیدن به راندمان ۴۵ درصدی نیروگاهها تا پایان سال ۱۳۹۲ کرده است. بدین ترتیب با وجود راندمان ۳۸ درصدی نیروگاههای ایران در حال حاضر، وزارت نیرو باید سالانه حدود۱/۵ درصد به راندمان نیروگاههای کشور اضافه کند. مقامات رسمی در ایران ارقام متفاوتی را در مورد راندمان نیروگاهها در ایران ابراز می کنند.از جمله معاون برق و انرژی وزارت نیرو در تشریح راندمان نیروگاه‌های كشور، گفت: راندمان بهترین ماشین و آخرین تكنولوژی روز دنیا ‪ ۳۵/۸۲درصد و راندمان نیروگاههای سیكل تركیبی با ماشین شركت زیمنس ‪ ۵۳درصد است ، در حالی كه میانگین راندمان مجموع ماشینهای تولیدی شركت مپنا ‪ ۴۵/۷۴درصد است. اما تنها ۵ ماه پیش وزیری هامانه - وزیر پیشین نفت و مشاور رئیس جمهور در امور نفت وگاز گفت راندمان نیروگاه های كشور ۱۸ تا ۲۲ درصد است. توانیر مدتی بعد در جوابیه ای اظهارات وزیری هامانه را رد کرد و اعلام کرد توسط راندمان نیروگاه های حرارتی وزارت نیرو در حال حاضر در حدود ۳۷ درصد می باشد.

کارشناسان می گویند که با فرض پیش بینی رشد ۸% اقتصادی در ایران، تقاضا برای برق در طی ۸ تا ۱۲ سال آینده به دو برابر خواهد رسید. اما ایران برای تولید این میزان انرژی برق چه گزینه هایی را پیش رو دارد؟
با پیگیری طرح هدفمند کردن یارانه ها، قیمت سوخت مورد استفاده در نیرو گاهها و به تبع آن قیمت تمام شده برق تولیدی نیز افزایش خواهد یافت. معاونت انرژی و سوخت وزارت نیرو نیز، چندی پیش در مصاحبه ای با ایرنا ، با اشاره به اینكه ایران برای رسیدن به راندمان ‪ ۴۵درصدی نیازمند حدود ‪ ۲۰میلیارد یورو سرمایه‌گذاری در صنعت برق خواهد بود، گفت: با این میزان سرمایه‌گذاری چه منفعتی نصیب كشور خواهد شد؟ انجام این امر به لحاظ اقتصادی منطقی نیست.وی تاكید كرد: این اقدامات در صورتی عملی است كه قیمت گاز برای استفاده در صنعت برق به قیمت گازوئیل برسد تا میزان فایده با هزینه مطابقت پیدا كند. اما آیا سرمایه گذاری در ساخت نیروگاههای گازی برای ایران از لحاظ اقتصادی توجیه پذیر است؟