استانداردهای ایمنی پرواز: بخش دوم

ایمنی پرواز در ایران را می توان در دو بخش بررسی نمود. نخست ناوگان هوایی ایران ایر بعنوان هواپیمایی ملی. چند وقت پیش مصاحبه مفصلی انجام دادم با آقای "رونان هیوبرت" در سویس که کارشناس مسیل ایمنی پرواز و تاریخدان در زمینه سقوط هواپیماست(این مصاحبه به همراه همراه گزارش ویژه مربوط به سقوط هواپیمای توپولوف در برنامه خبرها و نظرها از صدای آمریکا پخش شد) ارزیابی آقای هیوبرت از شرکت ایران ایر این بود که این شرکت جزو شرکتهای خوب در زمینه ایمنی پرواز است:" ایران ایر ثابت کرده که میتواند در لیست سیاه پرواز به اتحادیه اروپا قرار نگیرد.آنها بطور منظم پروازهایی را به شهرهای مهم اروپایی مانند برلین،پاریس،لندن و ژنو انجام می دهند.ناوگان ایران ایر شامل هواپیماهای ایرباس و بویینگ است و این شرکت در چند مورد برای تضمین سلامت و امنیت پرواز این هواپیما ها به کمک آمریکا محتاج است." خوب ما میدانیم که بویینگ شرکتی آمریکائیست و توربین جت ایرباس نیز در ایالات متحده تولید می شود. از این نظر هردو این شرکتها، به جهت تحریم فروش هواپیما از سوی ایالات متحده، از فروش هواپیما به ایران خودداری می کنند.اما حد اقل در دو مورد مدارکی وجود دارد که دولت آمریکا با فروش و تامین قطعات ایمنی پرواز ناوگان ایران ایر موافقت نموده است. بر طبق گزارش سال ۲۰۰۶ وزارت خزانه داری آمریکا،این وزارتخانه در پی انتشار گزارش سازمان هواپیمایی فدرال آمریکا مبنی بر فرسودگی هواپیماهای ایرباس ایران ایر و به مخاطره افتادن جان مسافران ایرانی با فروش قطعات ایمنی پرواز از طریق یک کشور ثالث به ایران موافقت نموده.
با اینحال ایران از تایید این خبر خودداری کرده و در بعضی موارد بطور غیر مستقیم موفقیتهای ایران ایر را به خود شرکت مربوط دانسته است:
"زیر راه و ترابری ایمنی پرواز را اولویت اول بخش حمل و نقل هوایی کشور اعلام کرد و گفت: در این بخش که لبه تیز تحریم آمریکا وجود دارد، واقعا پرسنل صنعت حمل و نقل هوایی کاری کرده‌اند که حتی کشورهای دوست آمریکا، فکر می‌کنند این کشور خود به‌صورت مخفیانه به ایران قطعات هواپیما می‌دهد.به گفته وزیر راه و ترابری، خود آمریکا‌یی‌ها هم نمی خواهند به این توانایی کشورمان اعتراف کنند و لذا این بخش "غرور انگیز" کار است. به هر حال، همواره ایمنی پرواز اولویت اول بخش هوایی کشور محسوب می‌شود.

وی اعلام کرد:‌ بخش دولتی و خصوصی تمام توان خود را برای افزایش ظرفیت ناوگان حمل و نقل هوایی بسیج کرده‌اند و در خرید هواپیما توسط هواپیمایی هما محدودیتی وجود ندارد و ایرلاین‌های خصوصی هم می دانند که دولت از محل حساب ذخیره ارزی آنها را در خرید هواپیما کمک می کند."
اما نگاهی به تاریخچه شرکت ایران ایر نشان می دهد که این شرکت با دوران طلائی خود فاصله بسیار دارد.

اولین پرواز هما با هواپیماهای جت در سال ۱۹۶۵ با استفاده از یک فروند بوئینگ ۷۲۷-۱۰۰ در مسیر تهران-بیروت انجام شد. پس از آن شرکت تصمیم به تبديل تمام ناوگان خود به هواپیماهای جت گرفت. با شروع دهه ۱۹۷۰ عصر طلایی هما نیز آغاز گشت. در سال ۱۹۷۱ تعدادی بوئینگ ۷۳۷-۱۰۰ و در سال ۱۹۷۴ تعدادی بوئینگ ۷۲۷-۲۰۰ وارد ناوگان شرکت شد. همچنین تحویل هواپیماهای گران قیمت بوئینگ ۷۴۷ از نوع ۱۰۰ و ۲۰۰ و اس پی از سال ۱۹۷۵ آغاز گشت.

در میانه دهه هفتاد میلادی، هما پروازهای بدون توقف بسیاری را به طور روزانه به قاره اروپا انجام می‌داد، در این دوره هواپیمایی ملی ایران تنها در مسیر تهران-لندن بیش از سی پرواز هفتگی انجام می‌داد. خط هوایی تهران به فرودگاه جان اف کندی نیویورک در سال ۱۹۷۵ با بهره‌گیری از بوئینگ ۷۰۷ و با یک توقف در فرودگاه هیث‌رو لندن آغاز شد. با خرید بوئینگ های ۷۴۷ اس پی، هما این هواپیماهای دوربرد را در مسیر تهران-نیویورک به کار گرفت و به این ترتیب طولانی ترین خط هوایی بدون توقف جهان را راه اندازی کرد.

اما اکنون با وجود فرسودگی ناوگان هوایی این شرکت،عملا بسیاری از پروازهای این شرکت به شهرهای مهم جهان قطع شده است.